B12 ile ilgili önceki yazıma çok kısa sürede çok yorum
geldi. Özellikle spirulina distribütorlerinden gelen eleştirileri dikkate
alarak önceki yazıdaki hatalı birkaç cümleyi düzelttim ve aşağıda biraz daha
detaya giriyorum.
B12 yazısını yazmaktaki tek amacım, B12 hakkında yapılan
araştırmalardan öğrendiklerimi merak edenlere de aktarmak. Ben kendim de spirulina kullanıyorum (hem toz
hem de tablet halini), ve araştırma projelerimden bazıları spirulina üzerine.
Yani spirulinaya karşı bir duruşum yok. Bence spirulina süper bir gıda, özellikle de
demir açısından. Ancak benim
araştırmalarımdan çıkardığım sonuç, spirulinaya B12 kaynağı olarak güvenmemem
gerektiği. Hamile bir vegan olarak, ve
yapılmış onlarca araştırmayı okuyup değerlendirmiş biri olarak B12 eksikliği
oluşması riskini bebeğim için göze alamam. Ben bir bilim insanıyım, deyım
yerindeyse laboratuvarlarda büyüdüm, şimdi de üniversitede araştırma projeleri
yönetiyorum ve halen bizzat laba girip deneyler yapıyorum, neyin nasil
üretildiğini, neyin nasıl analiz edildiğini biliyorum, o yüzden B12 takviye
tabletlerine güveniyorum. Bunlarda
kullanılan B12, mikroorganizmalar tarafından üretilen ve saflaştırılan ve
insanların en yüksek oranda emebildikleri bir B12 türü, ve bu tabletlerin
veganlara uygun olanları da var.
Gelen temel eleştiri, Hawaiian Spirulina Pacifica’nin ciğ
bir gıda olduğu ve diğer spirulinalardan farklı olduğu, aktif B12 içerdiği
yönünde. Distribütor firmanin sayfasında
yayınlanan bilgilerde, aktif B12 içerdiği yazıyor. Bu miktarın nasil elde edildiği sayfada yazmıyor
ama distribütorlerin sağladığı bilgiye göre üç değişik analiz yöntemi
kullanılmış. USP metodu (3 gram spirulinada 7 mikrogram B12), mikrobiyolojik
analiz (3 gram spirulinada 2,5 mikrogram B12) ve radyoanaliz (3 gram
spirulinada 1,2 mikrogram B12). USP metodu en eski yönetmlerden biri,
mikrobiyolojik analiz denilen O.malhamensis
testi de 1953’te önerilmis (Ford 1953). Bu iki testte yapılan şey, B12 türevleri
içeren gıdadan bir solüsyon hazırlanıyor ve bazı bakterilerin yetiştiği ortama
ekleniyor. Bakterilerin büyüme oranına göre de solüsyonun içindeki B12 miktarı
hesaplanıyor. Sorun şu ki, bu bakteriler
insanlarin kullanamadığı B12’yi de kullanıp büyüyebiliyorlar. USP metodunda kullanılan
bakterilerin güvenilmez sonuçlar verdiği kanıtlanmış durumda. O.malhamensis
sonuçlarının ise başka bir bakteriyel analiz sonucuyla birleştirilince aktif
B12 için oldukça spesifik olduğu gözlenmiş ve bu yüzden USP metodu yerine
kullanılması önerilmiş (Ford 1953). Bu testle ilgili şüpheler duymamın nedeni
de, daha ileriki yıllarda yapılan araştırmalar mikrobiyolojik analizlerin
hatalı sonuçlar verebileceğini, ve bunların radyoanalizlerle desteklenmesi
gerektiğini ortaya koymuş (Herbert 1994, Dagnelie 1991, Dagnelie 1997). Radyoanaliz sonucunda B12 miktarı 1,2
mikrogram çıkmış. Doğru bir radyoanaliz yöntemi
insandaki aktif B12’yi tespit edebilir, en güvenilir B12 ölçüm metodu şimdilik
bu, ancak ne yazık ki çok pahalı ve artık pek kullanılmayan bir yöntem. Spirulinada aktif B12 saptanması aslında
şaşırtıcı değil, önceki raporlarda da aktif B12’ye rastlanmış (Watanabe 1999),
ancak sorun teşkil eden noktaya birazdan geleceğim.
O halde 3 gram spirulina başına (yani 6 tablet) 1,2 mikrogram
B12 olduğunu düşünelim. Ama işimiz daha
bitmedi. Yine distribütor firmanın sayfasında* B12 miktarının 3 gram spirulina
başına (yani 6 tablette) 9 mikrogram olduğu söyleniyor. USP metoduyla 7 mikrogram dendiğine göre düşük
olanı alalım. Yani 7 eksi 1,2 eşittir 5,8 mikrogram aktif olmayan B12. Aktif
miktarın neredeyse 5 katı! 9 mikrogram B12 alsaydık ise (9-1,2= 7,8) aktif B12’nin
6,5 katı aktif olmayan B12 türevi demek. Bu neden önemli? Çünkü aktif olmayan B12’ler,
aktif B12’nin bağlanması gereken reseptörlere bağlanıp aktif B12’nin
kullanılmasını engelleyebilir. Spirulina kullananlarda B12 eksikliğinin daha
erken görüleceğini tahmin eden raporların dayanağı da bu mantık zaten (Herbert
1988, Dagnelie 1991). Ancak bu da bir tahmin, kanıtlanmış bir sey değil. Yine
de göz ardı etmemek gerek. Sonuç olarak,
ben hala spirulinaya, Hawaiian Spirulina Pacifica bile olsa, B12 kaynağı olarak
sırt yaslayamam.
Spirulina’daki B12’nin doğal bir “kaynak” olduğuna beni
inandırabilecek tek şey, B12 eksikliği çeken birinin spirulina ile tedavi
edilmesi olur. Öyle bir rapor var, spirulina kullanılmış ve B12 eksikliği devam
etmiş. Aslında sonuçları inceleyince B12’nin kan serumundaki seviyesinin
spirulina kullandıktan sonra çok ciddi bir miktarda yükseldiği görülmüş, ancak
B12 eksikliğinin neden olduğu diğer kan değerlerini (MCV, MCH, vs.)
iyileştirmemiş, aksine bunlarda biraz daha bile düşüş gözlenmiş (Dagnelie
1991). Aşağı yukarı aynı şeyleri gösteren
2000’li yıllarda yayınlanan başka bir rapor daha görmüştüm. Bu yüzden, daha önce de yazdığım gibi, B12
eksikliğini ölçerken birkaç veriye bir anda bakmak gerekiyor. Hangi spirulina türünü kullandıklarını yine
tam olarak bilemiyoruz ne yazık ki. Spesifik
spirulina türleri üzerine çalışma yapılıp B12 eksikliğini iyileştirebilecek
güçte B12 içerdikleri kanıtlanana kadar ben B12 tabletlerine devam ediyorum.
Sizin tercihiniz size kalmış.
- Dagnelie P.C. et.al. Vitamin B-12 from algae appears not to be bioavailable. Am. J. Clin. Nutr. 1991, 53, 695-697.
- Dagnelie, P.C. Comments on paper by Rauma et.al. J Nutr. 1997 Feb;127(2):379
- Herbert, V. Vitamin B-12: Plant sources, requirements, and assay. Am. J. Clin. Nutr. 1988, 48, 852-858.
- Herbert, V. Staging vitamin B-12 (cobalamin) status in vegetarians, Am. Soc. Clin. Nutr., 1994, 59, 1213S-1222S
- * http://www.algbiotek.com/spirulina_besin_degerleri.html
- Watanabe, F. et. al. Pseudovitamin B12 is the predominant cobamide of an algal health food, spirulina tablets. J. Agric. Food Chem. 1999, 47, 4736-4741.
B12 eksikligi ile ilgili arastirma yaparken tesadufen yazinizi gordum. Daha onceden beri blogunuzu takip ediyorum. Eskisehirde yasiyorum ve burda tofu ve ozellikle nutritional yeast bulmak imkansiz! B12 eksikligi icin kullandiginiz baska yontemler var mi?
YanıtlaSilNutritional yeast'i zaten Turkiye'nin herhangi bir yerinde bulmak imkansiz bildigim kadariyla. Ben yurt disindan gelen arkadaslarimdan rica ediyorum. Tofuyu bildiginiz bir organik veya dogal urunler dukkanindan isteyebilirsiniz, getirtebilirler, ozellikle de Everfresh marka zaten salamura seklinde oldugu icin buzdolabinda olmasa bile dayaniyor. Soya sutlerine genelde B12 katilmis oluyor, ama markasina gore B12 miktari degisiyor. Onun disinda takviye etmek isterseniz de Solgar veya benzeri bir markanin B12 tabletini deneyebilirsiniz, veya vegan degilseniz de en sik kullanilan takviye Benexol.
YanıtlaSilmerhaba, b12 vitamini nasıl elde ediliyor? solgar ve benexolde hayvansal içerik var mı? ben çok yeniyim vegan beslenmede, daha önceden aldığım benexol'u kullanmakta kararsızım..ve de soya sütündeki b12 vegan mıdır?..
SilBilgilerinizi paylaştığınız için çok teşekkür ederim...
Merhaba Esra,
SilBenexol'un vegan olduğunu sanmıyorum. Solgar'da genelde "veganlar ve vejetaryenler için uygundur" ibaresi oluyor. Soya sütü eğer vegansa, içindeki B12 de vegan olmalı.
Merhabalar,
YanıtlaSilTamamen vegan içerikten oluşan Saf Box ve Saf Snacks ürünlerimizi denemenizi ve bunlarla ilgili fikrinizi almayı çok isteriz. Şu adresten ulaşabilirsiniz: http://www.thelifecoshop.com/Kategori/Saf-Urunleri-pmk37.html
Ayrıca benimle orkun.ozturk@thelifeco.com adresinden irtibata geçebilirsiniz. Eğer blogunuzda bunlarla ilgili bir yazı yazmak isterseniz yardımcı olmak isterim. :)
merhaba. normalde bu tarz bir yorum yazmayı sevmem. biliyorum bugüne kadar da sizin blogunuzu hep sessizce takip ettim, ancak ilginizi çekebilecek bir giveawayim var.
YanıtlaSilhttp://www.missipisi.com/2012/08/giveaway-falan.html#more
katılırsanız çok mutlu olurum :)
Bu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSilYelizcim, bugun Vegan Yaşam grubumuzda da paylaştım bu bilgiyi. Buradan da paylaşmak iyi bir fikir olabilir.
YanıtlaSil2.5 senedir et ve tavuk yemiyorum, bu Nisan ayından beri de veganım. Hatta raw vegan/fruitarian besleniyorum. Yani sadece %80 meyve ve %20 çiğ sebze ile.
30 Nisan'da bir kan testi yaptirmistim ve o zaman b12'im biraz dusuk cikmisti. O gunden sonra hic b12 takviyesi almadim ve sadece haftada en 4 kere içtiğim sebze suyuna tozunu katarak toz spirulina kullandim.
Bugun tekrar kan testi yaptirdim ve sonuçlara göre b12 seviyem neredeyse 2 katina cikmis! :) 188'den 357'ye..
Güvenerek kullanıyordum spirulinayı ve bende oldukça işe yaradı test sonucumda da görüldüğü üzere. Kendi deneyiminden söylüyorum ki bence spirulina b12 kaynağı olarak rahatça kullanıbilinir.
Sevgiler
Gizem
Gizem'cigim, peki iki kan testi arasindaki MCV ve MCH degerleri nasil?
SilMerhaba, ben de uzun süredir solgar spriluna kullanıyorum. Onun dışında b12 almıyorum ve b12 ilaveli ürünleri çok nadir tüketiyorum. 2 yıldır da vegan besleniyorum.Geçen test yaptırdım b12 seviyem 876 (pg/ml) çıktı. Oldukça yüksek olduğu söylendi bana. MCV 95.7 (fL), MCH 31.2 (pg) şeklinde. Her gün aldığım spirilunayı iki günde bir almaya karar verdim doktor tavsiyesiyle. Yorumlarınızı bekliyorum.
YanıtlaSilSevgilerimle...
Merhaba Spirulina araştırıken sizin sayfanıza denk geldim, benim merak ettiğim hangi güveilir marka spirulina tavsiye edersiniz? Ben bir türlü karar veremdim..
YanıtlaSil